เกร็ดน่ารู้ เรื่อง คอลัมน์: Think SmartBiz: สภาพแวดล้อมเปลี่ยนโมเดลธุรกิจเปลี่ยน
โมเดลธุรกิจที่ดีในยุคสมัยนี้ จำเป็นต้องสร้างแนวคิดการดำเนินธุรกิจแบบรอบด้าน ต้องมองแบบองค์รวมครอบคลุมไปถึงองค์ประกอบอื่นๆ ที่ก่อร่างสร้างฐาน เพื่อให้เกิดเป็นระบบนิเวศทางธุรกิจ (Eco-system) เจ้าของโมเดลธุรกิจต้องสามารถสร้างความเชื่อมั่นให้กับพันธมิตรธุรกิจเกี่ยวเนื่องให้ได้ว่าจะไปได้ดีมีโอกาสในอนาคต ตัวอย่างของโมเดลธุรกิจ หรือวิธีการทำธุรกิจแบบใหม่ๆ ที่เราคุ้นเคยมีมากมาย อาทิ
การสร้างและขยายเครือข่ายร้านค้าผ่านระบบธุรกิจเดียวกัน (Franchise) โดยที่เจ้าของสินค้าและบริการ พัฒนาระบบธุรกิจขึ้นมา และเปิดให้ผู้ที่สนใจเข้ามาซื้อสิทธินำไปใช้ โดยจ่ายค่าอนุญาตให้สิทธิ เพื่อแลกกับองค์ความรู้ วัตถุดิบ สินค้า/บริการ และระบบบริหาร เป็นต้น โดยที่เจ้าของสินค้าและบริการไม่ต้องไปลงทุนขยายสาขาเอง
การกระจายหน่วยผลิตแบบมีสัญญา ถึงยุคที่ไม่จำเป็นที่จะต้อง ทำทุกอย่างด้วยตัวเองทั้งหมด การกระจายหน่วยผลิตที่ต้องการ ปริมาณมากเกินกว่าที่จะมีใครผลิตได้เองทั้งหมด โดยควบคุมมาตรฐานและวิธีการผลิตในแบบแผนเดียวกัน คนไทยจะคุ้นเคยกันในวงการเกษตรที่เรียกว่า Contract farming
การให้เช่าพื้นที่เพื่อเปิดร้านค้าไว้ในที่เดียวกัน(Shopping mall) หรือ การเปิดร้านค้าแบบแบ่งปันรายได้และผลกำไรระหว่างเจ้าของร้านค้าและเจ้าของพื้นที่ (Profit sharing) หรือการสร้างพื้นที่เสมือนและขายผ่านช่องทางออนไลน์ทั้งที่ผ่านตัวกลาง และไม่ผ่านตัวกลาง (E-commerce) ซึ่งแตกออกมา จากแนวคิดเดิมที่บริหารจัดการสินค้าเป็นแผนกภายใต้ผู้ประกอบการ รายเดียว (Department store)
การเปลี่ยนแปลงของวิธีการจำหน่ายสินค้า เราได้เห็นธุรกิจใหม่ ที่ขายด้วยวิธีการใหม่ๆ เช่น ร้านที่สินค้าทั้งร้านขายในราคาเดียวกันหมด (Single price store) การให้เช่าใช้สินค้า โดยไม่จำเป็นต้องซื้อขาดแบบมี ระยะเวลาหรือเงื่อนไขการใช้งาน (Rental shop) การให้สิทธิประโยชน์สำหรับลูกค้าประจำแบบบอกรับสมาชิก (Membership) การขายแบบเหมาจ่าย ใช้ได้ในกำหนดเวลา (Pass ticket) เช่น ตั๋วรถรวมแบบ 7 วัน 10 วัน หรือกินได้ไม่อั้น (Buffet) ในหนึ่งมื้อ
การทำการตลาดแบบร่วมกัน โดยรวมเอาประเภทของธุรกิจที่เกี่ยวเนื่องกัน หรือเสริมกันมาไว้ในช่องทางการตลาดเดียวกัน เช่น ระบบชำระเงินร่วมกันของร้านค้าต่างๆ (Smart card / e-Payment) การตลาดแบบขายตรงผ่านเครือข่ายนักขายอิสระทั้งแบบชั้นเดียวและหลายชั้น (Direct marketing และ MLM) การให้บริการแบบจุดเดียวเบ็ดเสร็จ (One stop shopping or services) โดยผู้ขายสินค้า หรือให้บริการจะสร้างแพกเก็จและราคาพิเศษขึ้นมา ผู้บริโภคซื้อสินค้าหรือใช้บริการร่วมกันทั้งยังได้รับความสะดวกในการรับมอบ
ในธุรกิจบันเทิงไม่ว่าจะเป็นภาพยนตร์หรือดนตรี เมื่อดิจิทัลเข้ามาแทนที่ระบบเดิม ในอดีตค่ายใหญ่ จะเน้นการผลิตเพลงเต็มอัลบั้ม ประมาณ 10 เพลง โดยรายได้หลักมาจากการขายทั้งอัลบั้ม โดยมีฟอร์แมท ตั้งแต่ เทป และซีดี โปรโมทเพลงผ่านรายการวิทยุและโทรทัศน์ มีการจัดแสดงคอนเสิร์ตเฉพาะศิลปินใหญ่ที่มีฐานแฟนเพลงจำนวนมาก มาถึงยุคดิจิทัลที่ผลิตขายเป็นรายเพลง ปล่อยเพลงเด็ดออกมาก่อน ค่อยมีเพลงตามอีกไม่กี่เพลง ลด/จำกัดการผลิตซีดี ขายผ่าน การดาวน์โหลด โปรโมทเพลงผ่านยูทูป และสื่อสังคมออนไลน์ เน้นจัดการแสดงสด เวทีเล็ก หรือในสถานบันเทิงต่างๆ ทั่วไปเดือนละหลายครั้ง
โมเดลธุรกิจยังมีการเปลี่ยนแปลงอีกมากหลากหลาย ตราบเท่าที่ สมองของคนยังคิดไปได้ และสภาพแวดล้อมที่เปลี่ยนไป แนวโน้ม จากนี้ก็คือ Open source Open business (เปิดโลกธุรกิจ ไม่มีขีดจำกัด) ไม่มีกำแพงขวางกั้นไม่ว่าจะฝั่งการผลิตหรือการจำหน่าย และ Sharing resource Sharing economy (เศรษฐกิจสร้างสรรค์ แบ่งปันทรัพยากร)
เมื่อทุกคนที่ครอบครองทรัพยากรไว้ ไม่ต้องเก็บต้องใช้เพียงลำพัง แต่สามารถนำมันมาแบ่งปันและสร้างรายได้จากมันได้
"โมเดลธุรกิจที่ดี ในยุคสมัยนี้ ต้องมองแบบองค์รวม"
ขอขอบคุณข้อมูลข่าวจาก : หนังสือพิมพ์กรุงเทพธุรกิจ วันที่ 12 กรกฏาคม 2559
