L i b r a r y o f B A A C




	พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พระมหากษัตริย์พระองค์ที่ ๕ แห่งบรมราชจักรีวงศ์ เสด็จพระราช สมภพเมื่อวันอังคารที่ ๒๐ กันยายน พ.ศ. ๒๓๙๖ ทรงเป็นพระราชโอรสในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระเทพศิรินทราบรมราชชนนี พระองค์ทรงครองราชย์เมื่อวันที่ ๑ ตุลาคม พ.ศ. ๒๔๑๑ ขณะทรงมีพระชนมพรรษาเพียง ๑๕ พรรษา โดยมีเจ้าพระยาศรีสุริยวงศ์ (ช่วง บุนนาค) เป็นผู้สำเร็จราชการแผ่นดิน ครั้นถึง พ.ศ. ๒๔๑๖ พระชนมพรรษาครบ ๒๐ พรรษา ทรงบรรลุนิติภาวะจึงมีพระราชพิธีบรมราชาภิเษก ครั้งที่ ๒ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงมีพระราชจริยาวัตรอันงดงาม มีพระปรีชาสามารถ อันยวดยิ่ง ทรงปกครองและดูแลทุกข์สุขของราษฎรเสมือน “พ่อ” ดูแลลูก พระองค์ทรงทุ่มเทพระวรกายและ พระสติปัญญาในการฟันฝ่าอุปสรรคนานัปการ กอปรกับพระราชหฤทัยที่เปี่ยมล้นด้วยความรักชาติบ้านเมืองและราษฎร ทำให้ไม่ทรงท้อถอยในการแก้ไขปัญหาของชาติ และด้วยสายพระเนตรอันยาวไกล จึงทรงสร้างสรรค์คุณูปการแก่ บ้านเมืองอย่างอเนกอนันต์ นำความเจริญรุ่งเรืองมาสู่สยามจนเป็นที่ประจักษ์ชัดหมู่ชาวไทยและต่างชาติ นับว่าเป็น การวางรากฐานที่มั่นคงให้แก่ประเทศชาติและประชาชนชาวไทย พระบาทสมเด็จพระปิยมหาราชทรงประชวรด้วยพระโรคพระวักกะพิการ เสด็จสวรรคตเมื่อวันที่ ๒๓ ตุลาคม พ.ศ. ๒๔๕๓ เวลา ๒ ยาม ๔๕ นาที ณ พระที่นั่งอัมพรสถาน พระราชวังดุสิต ทรงมีพระชนมพรรษา ๕๘ พรรษา ทรงครองสิริราชสมบัติเป็นเวลา ๔๒ ปี แม้บัดนี้กาลเวลาจะล่วงเลยผ่านมาครบ ๑๐๐ ปี แห่งการเสด็จสู่สวรรคาลัยแล้ว แต่พระราชกรณียกิจ และพระมหากรุณาธิคุณตามกรอบพระราชปณิธานในพระองค์ พระผู้ทรงเป็นมิ่งขวัญของสยามประเทศ ยังคงประทับ อยู่ในใจของชาวไทยทั้งแผ่นดิน พระบารมียังคงปกเกล้าปกกระหม่อมอาณาประชาราษฎร์มากระทั่งตราบเท่าทุกวันนี้ ชาวไทยทุกผู้จึงเทิดทูน และรักพระองค์ยิ่ง สมดังพระราชสมัญญา “สมเด็จพระปิยมหาราช” พระผู้ทรงเป็นที่รักยิ่ง
	บารมีพระมากพ้น รำพัน พระพิทักษ์ยุติธรรม์ ถ่องแท้ บริสุทธิ์ดุจดวงตะวัน ส่องโลก ไซร้แฮ ทวยราษฎร์ รักบาทแม้ ยิ่งด้วยบิตุรงค์ (จากลิลิตนิทราชาคริต พระราชนิพนธ์ของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว)
	พระราชกรณียกิจที่สำคัญต่างๆ ของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว